Özellikle rahim ağzı kanseri başta olmak üzere bazı kanser türleri ve genital siğillerle ilişkili olan HPV virüsüne karşı en etkili koruma yöntemlerinden biri HPV aşısıdır. Peki hpv aşısı kaç yıl korur, tekrarlanması gerekir mi, kaç yılda bir yapılması gerekir? Bu makalede, HPV aşısının ne sıklıkla yapılması gerektiği, kimlere uygulanabileceği ve aşı takvimi hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
HPV Nedir?
HPV, cilt ve mukozaya bulaşan bir virüs türüdür ve 100'den fazla farklı türü bulunmaktadır. Bu virüslerin bazıları ciltte siğillere neden olurken, bazıları ise genital bölgede enfeksiyonlara yol açabilir. Genital bölgedeki HPV enfeksiyonları çoğu zaman belirti vermez ve kişi enfekte olduğunu fark etmeden virüsü başkalarına bulaştırabilir. Ancak bazı HPV türleri rahim ağzı, anüs, penis, vajina ve boğaz kanseri gibi ciddi hastalıklara neden olabilir.
HPV Aşısı Ne İşe Yarar?
HPV aşısı, bağışıklık sistemini virüse karşı hazırlayarak, HPV enfeksiyonlarının ve buna bağlı olarak gelişen kanserlerin önlenmesinde etkili olur. Günümüzde iki tür HPV aşısı bulunmaktadır:
İkili aşı (Cervarix): HPV tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlar.
Dörtlü aşı (Gardasil): HPV tip 6, 11, 16 ve 18’e karşı koruma sağlar. Tip 6 ve 11 genital siğillere yol açarken, tip 16 ve 18 kanserle ilişkilidir.
Her iki aşı da HPV’nin neden olduğu ciddi sağlık sorunlarını önlemede yüksek etkililik oranına sahiptir.
HPV Aşısı Kaç Yıldır Yapılıyor?
HPV aşısı, 2006 yılında ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanarak piyasaya sunulmuştur. O tarihten bu yana dünya genelinde milyonlarca kişi bu aşıyı yaptırmıştır. İlk olarak Gardasil ve daha sonra Cervarix adlı aşılar piyasaya sürülmüş ve rahim ağzı kanseri ile diğer HPV kaynaklı hastalıkların önlenmesinde büyük başarılar elde edilmiştir. Aşının uygulanmaya başlanmasının üzerinden yaklaşık 18 yıl geçmiştir ve bu süre zarfında etkinliği ve güvenliği üzerine birçok olumlu bilimsel sonuç elde edilmiştir.
HPV Aşısı Kaç Doz Yapılır?
HPV aşısı genellikle üç doz halinde uygulanır. Aşı programı şu şekildedir:
İlk doz: Başlangıçta yapılır.
İkinci doz: İlk dozdan 1-2 ay sonra yapılır.
Üçüncü doz: İlk dozdan yaklaşık 6 ay sonra uygulanır.
Ancak, aşı takvimi kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, 15 yaşından önce aşıya başlayan bireyler için iki dozluk bir program da önerilebilir. Bu durumda, ilk dozdan sonra ikinci doz 6 ay sonra yapılır.
HPV Aşısı Kaç Yılda Bir Yapılır?
HPV aşısı, tek bir aşı serisi tamamlandığında ömür boyu koruma sağlar ve tekrar edilmesine gerek yoktur. Aşının sağladığı bağışıklığın uzun süre devam ettiği bilinmektedir. Araştırmalar, aşılanan bireylerin en az 10-12 yıl boyunca virüsten korunduğunu göstermektedir ve bu sürenin daha da uzun olabileceği düşünülmektedir. Şu an için, tamamlanan aşı takviminden sonra bir hatırlatma dozuna ihtiyaç olmadığı belirtilmektedir. Ancak, HPV aşısının uzun vadeli etkinliği ile ilgili çalışmalar devam etmekte olup, gelecekte bu konuda yeni öneriler ortaya çıkabilir.
HPV Aşısı Yetişkinlerde Tekrar Edilmeli mi?
Genç yaşlarda aşılanmamış olan ve cinsel olarak aktif olan yetişkinler de aşı yaptırabilir. Özellikle 27-45 yaş arası bireyler için aşının etkili olduğu bilinmektedir. Ancak, bu yaş grubunda aşının tekrar yapılmasına dair genel bir öneri yoktur. Yetişkinler için de bir kez yapılan aşı serisi yeterlidir ve sonrasında tekrar edilmesine gerek duyulmaz.
HPV Aşısının Yeniden Yapılması Gereken Durumlar
Genel olarak HPV aşısının yeniden yapılmasına gerek yoktur, ancak bazı istisnai durumlar olabilir:
Aşı dozları arasında belirlenen sürelerde aşılar tamamlanmamışsa, doktor önerisi ile aşılama yeniden başlatılabilir.
Çok nadir durumlarda, kişinin bağışıklık sisteminin zayıf olduğu belirlenmişse, doktor ek bir doz önerebilir.
HPV Aşısı Ne Kadar Etkilidir?
HPV aşısı, rahim ağzı kanseri de dahil olmak üzere HPV ile ilişkili kanserlerin önlenmesinde oldukça etkilidir. Yapılan klinik çalışmalarda, HPV aşısının rahim ağzı kanserine karşı %90’ın üzerinde koruma sağladığı gösterilmiştir. Ayrıca genital siğillerin önlenmesinde de %90’a yakın bir etkinlik sunmaktadır. Aşının etkinliği, aşılamanın başladığı yaşa ve kişinin cinsel geçmişine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, aşının en yüksek etkiyi sağlayabilmesi için cinsel aktivitenin başlamasından önce yapılması önerilmektedir.
HPV Aşısı Koruyuculuğu Kaç Yıldır?
HPV aşısı, yapılan araştırmalara göre en az 10-12 yıl boyunca etkili bir koruma sağlar. Bu süre zarfında, aşılanan bireylerin virüse karşı bağışıklığı devam eder ve yeniden enfeksiyon riski düşer. Şu ana kadar yapılan çalışmalar, aşının bağışıklık sistemini uzun vadeli olarak uyardığını ve kişilerin yeniden aşıya ihtiyaç duymadığını göstermektedir. Ancak, aşının koruyuculuğu konusunda daha uzun süreli araştırmalar devam etmekte olup, gelecek yıllarda koruyuculuğun daha da uzun olabileceği düşünülmektedir.
HPV Aşısı Sonrası Takip Gerekli mi?
HPV aşısı yaptıran bireyler, aşı sonrasında da düzenli olarak sağlık kontrollerine devam etmelidir. Aşı, birçok HPV türüne karşı koruma sağlasa da tüm türlere karşı etkili değildir. Bu nedenle, rahim ağzı kanseri taramaları (Pap smear testleri) ve HPV testleri düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Aşı, HPV'yi tamamen ortadan kaldırmasa da enfeksiyon riskini büyük oranda azaltır.
Sonuç olarak;
HPV aşısı, hem bireyler hem de toplum için önemli bir koruma sağlar. Cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonlarına karşı en etkili önlemlerden biri olan bu aşı, özellikle genç yaşlarda yapıldığında ciddi hastalıkların önüne geçebilir. Bir kez tamamlanan aşı serisi ömür boyu koruma sağlar ve yeniden uygulanması gerekmez. Aşının uzun süreli koruma sağladığı ve tekrar edilmesine gerek olmadığı belirtilmektedir. HPV aşısı yaptıran bireylerin de düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemesi, cinsel sağlık açısından hayati öneme sahiptir. Aşılama programlarının yaygınlaşması, HPV kaynaklı hastalıkların gelecekte daha da azalmasına katkı sağlayacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
HPV Aşısı Etkinliği Ne Kadar Sürer?
HPV aşısının sağladığı korumanın süresi üzerine yapılan araştırmalar, aşının en az 10 yıl boyunca güçlü bir koruma sağladığını göstermektedir. Bağışıklığın ne kadar süreyle devam ettiğine dair veriler hala toplanmaya devam ediyor. Ancak bugüne kadar elde edilen verilere göre, aşılanan bireylerde uzun vadeli bir bağışıklık geliştiği ve yeniden aşı olmalarına gerek kalmadığı belirtilmektedir.
HPV Aşısı Takvimi Tekrarlanır mı?
HPV aşısı takvimi, önerilen dozlar tamamlandığında tekrar gerektirmeyen bir yapıya sahiptir. Bağışıklık sistemi, aşı sayesinde virüsü tanır ve uzun yıllar boyunca HPV’ye karşı koruma sağlar. Ancak, şu an için aşının sağladığı korumanın daha uzun vadeli etkinliği hakkında daha fazla veri toplandıkça, gelecekte aşı takvimine dair yeni öneriler gelebilir.
HPV Aşısı Kaç Yıl Koruyucu?
HPV aşısı, yapılan araştırmalara göre en az 10 ila 12 yıl boyunca koruyucu etki sağlar. Ancak aşının sağladığı bağışıklığın daha da uzun süreli olduğu düşünülmektedir. Aşıyı geliştiren bilim insanları ve yapılan uzun vadeli takip çalışmaları, aşılanan bireylerin yıllar sonra da yüksek düzeyde korunduğunu göstermektedir. Şu ana kadar yapılan araştırmalar, aşının bağışıklık sistemini uzun vadeli olarak uyardığını ve kişilerin yeniden enfeksiyon kapma riskini büyük oranda azalttığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, daha fazla veri elde edildikçe bu sürelerin daha da uzayabileceği düşünülmektedir.
HPV Aşısı Ne Kadar Arayla, Kaç Kez Yapılır?
HPV aşısı, yaşa bağlı olarak farklı doz programlarına sahip olabilir.
15 yaşın altındaki bireyler için aşılama programı iki doz şeklinde uygulanır. İlk doz yapıldıktan sonra ikinci doz, genellikle 6 ila 12 ay sonra yapılır. Bu doz aralığı, aşıya olan bağışıklık yanıtının en yüksek seviyeye ulaşması için belirlenmiştir.
15 yaş ve üzerindeki bireyler için aşılama üç doz şeklindedir. İlk doz yapıldıktan sonra ikinci doz 1-2 ay sonra, üçüncü doz ise 6 ay sonra uygulanır. Bu şema, bağışıklığın tam olarak gelişmesini ve uzun vadeli koruma sağlanmasını garanti altına alır.
HPV Aşısı Ömür Boyu Korur Mu?
Şu ana kadar elde edilen verilere göre, HPV aşısı ömür boyu koruma sağlayabilir. Yapılan uzun vadeli çalışmalarda, aşılanan bireylerin 10-12 yıl sonra bile HPV enfeksiyonlarına karşı güçlü bir bağışıklık yanıtı gösterdiği tespit edilmiştir. Aşıdan sonra ek doz gerekliliğiyle ilgili şu anda kesin bir öneri bulunmamaktadır, çünkü ilk dozdan sonra elde edilen bağışıklık uzun süre devam etmektedir. Ancak, aşının ömür boyu koruma sağlayıp sağlamadığı sorusu, gelecek yıllarda yapılacak yeni araştırmalarla daha net bir şekilde yanıtlanabilir.
HPV Aşısı 1 Doz Yeterli Mi?
HPV aşısı için bir doz yeterli değildir. Aşı, bağışıklık sisteminin güçlü ve uzun süreli bir yanıt oluşturabilmesi için iki ya da üç dozluk bir program halinde uygulanır. 15 yaşın altındaki kişilerde iki doz yeterli kabul edilse de, 15 yaş ve üzerindeki kişiler için üç dozluk bir takvim önerilmektedir. Tek bir doz yapıldığında, bağışıklık sisteminin HPV’ye karşı tam koruma sağlayacak düzeyde uyarılması zor olabilir, bu yüzden belirtilen doz takvimine sadık kalmak önemlidir.
HPV Aşısı Kaç Yılında Bulundu?
HPV aşısı, 1990'lı yıllarda geliştirilmeye başlanmış ve 2006 yılında FDA tarafından onaylanarak ilk kez uygulanmaya başlanmıştır. Aşının geliştirilmesi, HPV virüsünün kanserle olan ilişkisini daha iyi anlamak için yapılan uzun süreli araştırmalar sonucunda mümkün olmuştur. HPV aşısının keşfi ve klinik uygulamaya geçmesi, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kanser türüne karşı etkili bir koruma sağlayan önemli bir tıbbi gelişme olarak kabul edilmektedir.
HPV Virüsü Aşısı Kaç Yaşına Kadar Yapılır?
HPV aşısı, genellikle 9-26 yaş arasındaki bireyler için önerilmektedir. Ancak, 27-45 yaş arası bireyler için de aşı yapılabilir. Bu yaş grubunda aşının etkinliği cinsel olarak aktif bireylerde de devam edebilir. Dünya Sağlık Örgütü ve diğer sağlık otoriteleri, aşının cinsel ilişki başlamadan önce yapılmasının en etkili sonuçları vereceğini belirtmektedir. Ancak, ileri yaşlarda da aşı yapılması, cinsel partner değişikliği veya daha önce aşılanmamış bireyler için önerilmektedir.
Comments